Ο νέος Προκαθήμενος της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας κ.κ. Πορύφιος (Πέριτς) γεννήθηκε το 1961 στο Μπέτσεϊ. Γονείς του ήταν ο Ραντιβόγιε και η Ράντοϊκα. Στη βάπτισή του πήρε το όνομα Πρβοσλαβ. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο Τσούρουγκ και το Λύκειο «Ιόβαν Ιοβάνοβιτς Ζμάϊ» στο Νόβι Σαντ το 1980. Εκάρη μοναχός από τον πνευματικό του, τότε ιερομόναχο, Δρ Ειρηναίο (Μπούλοβιτς), νυν Επίσκοπο Μπάτσκας, στην Ιερά Μονή Βίσοκι Ντέτσανι την Κυριακή του Θωμά στις 28 Απριλίου/11 Μαϊου 1986.

Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου απ’ όπου αποφοίτησε το 1987, όταν στις 8 Ιουνίου του ίδιου έτους ο Επίσκοπος Ράσκας και Πριζρένης (τον μετέπειτα Πατριάρχη) κ. Παύλος (Στόγιτσεβιτς) τον χειροτόνησε διάκονο στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος στην Μουσουτίστε. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1987 έως το 1990. Χειροτονήθηκε ιερομόναχος από τον Επίσκοπο Μπάτσκας κ. Ειρηναίο στις 21 Νοεμβρίου 1990, την ημέρα μνήμης των Αγίων Αρχαγγέλων στην Ιερά Μονή Κόβιλ. Υπηρέτησε ως Ηγούμενος στην Ιερά Μονή Κόβιλ, την οποία και ανακαίνισε (ανακαινίσθηκαν τα παλαιά κελιά και οικοδομήθηκαν καινούργια, οικοδομήθηκε το παρεκκλήσι και ξεκίνησε η αγιογράφηση του ναού).

Πολλοί νέοι μοναχοί και δόκιμοι έρχονται στο μοναστήρι μετά από αυτόν. Τη χρονιά εκείνη το μοναστήρι ως ένα πνευματικό κέντρο θα αποτελέσει πόλο έλξης πολλών νέων ανθρώπων: διανοούμενων και καλλιτεχνών από το Νόβι Σαντ και το Βελιγράδι. Έκτοτε, ο Καθηγούμενος κ. Πορφύριος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη θεραπεία των ασθενών που πάσχουν από όλες τις μορφές του εθισμού. Για το σκοπό αυτό, ο Καθηγούμενος κ. Πορφύριος θα ιδρύσει μια θεραπευτική κοινότητα «Земља Живих» (Η Χώρα Των Ζώντων), η οποία αναγνωρίστηκε ως το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα θεραπείας απεξάρτησης από τα ναρκωτικά.

Στις 14 Μαΐου 1999 κατά την συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Εγαρίου, Βοηθός Επίσκοπος της Επισκοπής Μπάτσκας. Ο Μακαριστός Πατριάρχης Σερβίας κ.κ. Παύλος τον χειροτόνησε στον Καθεδρικό Ιερό Ναό στο Νόβι Σαντ στις 13 Ιουνίου 1999. Το 2004 αναγορεύθηκε Διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με τη διατριβή «Τό δυνατόν τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ εἰς τόν Ἀπόστολον Παῦλον κατά τόν Ἁγιον Ἰωάννην τόν Χρυσόστοµον».

Το 2004 εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, όπου διαδέχτηκε τον διάσημο ψυχίατρο και ακαδημαϊκό Δρ Βλάντετα Γιέροτιτς στο μάθημα Ποιμαντικής ψυχολογίας.

Εξελέγη Επίκουρος καθηγητής (2004, 2010) με γνωστικό αντικείμενο «Κατηχητική» και «Πατερική θεολογία» και μια φορά εξελέγη στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή (2015) με γνωστικό αντικείμενο «Πατερική θεολογία και Ψυχολογία» και «Θεολογία της Καινής Διαθήκης», καθώς, επίσης, παρέδιδε μαθήματα στις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές. Το 2021 εξελέγη Ομότιμος Καθηγητής Βιβλικής θεολογίας στον τομέα Βιβλικών Σπουδών.

Μαζί με μια ομάδα εξειδικευμένων επιστημόνων, ψυχολόγων, γιατρών, εγκληματολόγων, κοινωνιολόγων, ο τότε Επίσκοπος κ. Πορφύριος ίδρυσε το Σύλλογο που είχε ως σκοπό την επάνοδο και την πνευματική αποκατάσταση θυμάτων των αιρέσεων και  θρησκευτικών κινημάτων καταστροφικού χαρακτήρα. Ο Επίσκοπος κ. Πορφύριος δεν υπήρξε μόνο ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου, αλλά ήταν η πραγματική κινητήρια δύναμη  του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Привредник», το οποίο εξασφάλιζε υποτροφίες στους προσεκτικά επιλεγμένους ταλαντούχους μαθητές και φοιτητές, οι οποίοι χρειάζονται οικονομική στήριξη, ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικής καταγωγής.

Η Εθνοσυνέλευση της Δημοκρατίας της Σερβία εξέλεξε τον Επίσκοπο κ. Πορφύριο ως εκπρόσωπο όλων των Εκκλησιών και Θρησκευτικών Κοινοτήτων. Το 2005 έγινε μέλος του Συμβουλίου του Πρακτορείου Ραδιοδιάχυσης της Δημοκρατίας της Σερβίας, ενώ το 2008  ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου. Ως Πρόεδρος του Συμβουλίου του Πρακτορείου Ραδιοδιάχυσης της Δημοκρατίας της Σερβίας μεριμνά για μακροπρόθεσμα οφέλη για την κοινωνία και τους πολίτες, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε πολιτική επιρροή. Από την εποχή εκείνη ξεκινούν να λειτουργούν και οι πρώτοι ραδιοφωνικοί εκκλησιαστικοί σταθμοί. Συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία διαφόρων ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών θρησκευτικού περιεχομένου.

Το 2010 η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας του Πατριαρχείου Σερβίας του ανέθεσε να ιδρύσει ιερατική θητεία στο Σερβικό Στρατό. Οι καρποί της δουλειάς του σε αυτόν τον τομέα δεν ήταν μόνο οι κατάλληλοι νομικοί κανονισμοί, αλλά και η επιλογή στρατιωτικών εκκλησιών, η οργάνωση και ο εξοπλισμός ναών στους στρατώνες, καθώς και η τέλεση των λειτουργιών και ακολουθιών.

Μαζί με τους συναδέλφους του στον τομέα Βιβλικών Σπουδών της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου συμμετείχε ενεργά στην ίδρυση του Βιβλικού Ινστιτούτου της Θεολογικής Σχολής Βελιγραδίου (2015).

Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας του Πατριαρχείου Σερβίας του ανέθεσε ως καθήκον να προεδρεύσει της Επιτροπής για την 800η επέτειο του Αυτοκέφαλου της Σερβικής Εκκλησίας (1219-2019). Στο πλαίσιο των επιστημονικών, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, αφιερωμένων στην επέτειο αυτή, στη Θεολογική Σχολή πραγματοποιήθηκε από τις 9 έως τις 14 Δεκεμβρίου 2018 το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με τίτλο «Η 800η επέτειος του Αυτοκεφάλου της Σερβικής Εκκλησίας (1219-2019): η ιστορική, πολιτιστική και θεολογική κληρονομιά».

Εκτός του ότι έλαβε μέρος ως ομιλητής στην εκδήλωση, με τις συγκεκριμένες ερευνητικές του δηλώσεις, συμμετείχε και στο έργο της Επιστημονικής και Συντακτικής Επιτροπής της συλλογής των εργασιών του Συνεδρίου, συμβάλλοντας στην ποιότητά τους (Осам векова аутокефалије Српске Православне Цркве, том I – II, ур. В. Пузовић и В. Таталовић, Београд: САС СПЦ 2020).

Εκτός των ανωτέρω, έλαβε μέρος στα εξής διεθνή συνέδρια:

1) Misericordia e perdono (Έλεος και συγχώρεση), στο μοναστήρι του Μπόζε, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 9 έως 12 Σεπτεμβρίου 2015.

2) Човјек и смрт (Ο άνθρωπος και ο θάνατος), το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Ζάγκρεμπ από τις 14 έως 16 Σεπτεμβρίου 2016 σε συνεργασία  με το Ινστιτούτο Κοινωνικών Σπουδών «Ivo Pilar», Κροατικού Ρωμαιοκαθολικού Πανεπιστημίου στο Ζάγκρεμπ και του Συλλόγου «Posmrtna pripomoć».

3) Свети Јован Златоуст данас (Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην εποχή μας), το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 18  έως 20 Οκτωβρίου 2018 στο Ανατολικό Σεράγιεβο, το οποίο διοργανώθηκε από την Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή «Свети Василије Острошки» στη Φότσα, Πανεπιστημίου του Ανατολικού Σαραγιέβου.

4) Οι απόψεις γύρω από τη θρησκευτική ετερότητα στα κείμενα της Αγίας Γραφής και του Κορανίου και οι επιπτώσεις τους στην δημιουργία κριτηρίων στην προσπάθεια διεξαγωγής διαθρησκευτικού διαλόγου, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 2 έως 5 Νοεμβρίου 2017 στο αμφιθέατρο της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg (Πανεπιστήμιο Φρίντριχ Αλεξάντερ Ερλάνγκεν – Νυρεμβέργης) και της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) και της Σχολής Ισλαμικών Σπουδών του Σαραγιέβου.

5)  Οι Εβραϊκές και Χριστιανικές προοπτικές κοινής κληρονομιάς από τις 3 έως 6 Σεπτεμβρίου 2019 στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή στα πλαίσια του διεθνούς προγράμματος Η Ευρώπη και οι Χριστιανικές Αξίες, το οποίο στηρίζει το Ιδρύμα Konrad Adenauer στο Βελιγράδι.

Όσον αφορά στα Εθνικά Επιστημονικά Συνέδρια, συμμετείχε στα εξής:

1) Η Ευρώπη και οι Χριστιανικές Αξίες: τα κρητήρια της Βιβλικής αποδοχής, από τις 30 Μαΐου έως τις 3 Ιουνίου 2018 στην Ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου.

2) Η θεολογία και η πνευματική ζωή στη Μητρόπολη Καρλοβικίου στα 800 χρόνια Αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας Σερβίας, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 16 έως 17 Δεκεμβρίου 2019 στο Βελιγράδι και στο Νόβι Σαντ, το οποίο διοργανώθηκε από  το Ίδρυμα Матица Српска, γραφείο Ιδρύματος Konrad Adenauer στο Βελιγράδι και Ινστιτούτο Λειτουργικής και Εκκλησιαστικής τέχνης Θεολογικής Σχολής και του Κέντρου Mons Heamus.

Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας στις 24 Μαΐου 2014 εξέλεξε τον Δρ Πορφύριο ως τον Μητροπολίτη Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνας. Την ίδια χρονιά, στις 13 Ιουλίου, ο Μακαριστός Πατριάρχης κ.κ. Ειρηναίος τον ενθρόνισε στο Μητροπολιτικό θρόνο στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Κυρίου στο Ζάγκρεμπ. Ως Μητροπολίτης Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνας μερίμνησε για την πνευματική και  οικοδομική αποκατάσταση της Μητροπόλεως Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνας. Επιπλέον, ολοκλήρωσε την ανακαίνιση του Ναού της Ιεράς Μονής Λέπαβινε (πλησίον της πόλης Κρίζεβατς), ένα από τα παλαιότερα πνευματικά κέντρα Ορθόδοξου πληθυσμού στην Κροατία.

Το 2016 η Θεολογική Ακαδημία ”Άγιος Ιγνάτιος” στη Στοκχόλμη του απένειμε το βραβείο Laureatus (Δαφνοστεφής). Η τιμητική διάκριση αυτή ήταν το αποτέλεσμα εξαιρετικής προσπάθειας στη «συμβολή του στη συμφιλίωση μεταξύ των βαλκανικών λαών και στην προώθηση της ενότητας των Χριστιανών”. Στην τελετή βράβευσης στη Στοκχόλμη, ο Μητροπολίτης κ. Πορφύριος έδωσε διάλεξη, στην οποία  συνόψισε τις πεποιθήσεις του περί της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ανέφερε ότι «η ελευθερία και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια πηγάζουν από την Εκκλησία του Χριστού.» Πρόσθεσε ακόμα ότι «το αυτεξούσιο του ανθρώπου, η συνειδησιακή ελευθερία, η ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και η οικονομική εξασφάλιση κάθε ανθρώπου είναι τα γνωρίσματα του αυθεντικού Χριστιανού. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο στόχος μας είναι οι παροδικές ανθρώπινες αξίες, αλλά επιβεβαιώνουμε τις αιώνιες αξίες, οι οποίες έχουν ως στόχο τον άνθρωπο και την σωτηρία του.»

Το 2019 το βραβείο του Συλλόγου Υπέρ της Θρησκευτικής Ελευθερίας στη Δημοκρατία της Κροατίας απονεμήθηκε στον Μητροπολίτη κ. Πορφύριο για την ειρήνευση και προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και της θρησκευτικής ελευθερίας.

Μιλάει ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά και ρωσικά.

Κατά τη συνεδρίαση στις 18 Φεβρουαρίου 2021, στην Κρύπτη του Ιερού Ναού Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι, η Ιερή Σύνοδος της Ιεραρχίας της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εξέλεξε τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνας κ. Πορφύριο ως τον 46ο Πατριάρχη της Σερβίας.

Βιβλιογραφία

Δημοσιευμένες επιστημονικές εργασίες:

1) „Монашка правила Јована Рајића“, у: Јован Рајић: Историчар, песник и црквени великодостојник, Зборник радова научног скупа Поводом 275-годишњице рођења и 200- годишњице смрти, Нови Сад, 4–5. октобар 2001, 119-124. 2) „Свети Сава и свети Владика Николај: двојица светитеља и равноапостолних просветитеља“, Летопис Матице српске 475.3 (2005), 375-379. 3) [σε συνεργασία με τους И. Граорац, Д. Обрадовић] Духовност и образовање: дијалог са делом Владете Јеротића: зборник радова са научног скупа одржаног 25. новембра 2005. године у САНУ – Огранак у Новом Саду, Београд: Ars Libri, Задужбина Владете Јеротића, 2008. 4) „Ἡ αγάπη ώς σύνδεσµος γινώσκοντος και γινωσκοµενου”, Philotheos 11 (2011), 64-76. 5) [συσυγγραφέας ο κ. Д. Каран] „Ἡ αναζήτηση τής σχεσεως τής έκκλησιαστικής ποιµαντικής µέ τήν ψυχολογία“, ΘΕΟΛΟΓΙΑ (2014), 247-267. 6) [συσυγγραφέας ο κ. Д. Каран] „Ό διάλογος τής έκκλησιαστικής ποιµαντηκής µε τήν ψυχολογία ώς έκφραση διακονίας τής ζωής του ανθρώπου“, Philotheos 14 (2014), 311-330. 7) Лицем к Лицу. Библијско-пастирска промишљања о Богу, човеку и свету, Београд: Православни богословски факултет Универзитета у Београду – Институт за теолошка истраживања; Загреб: Митрополија загребачко – љубљанска, 2015. 8) [συσυγγραφέας ο κ. Д. Радић], „Dijalektika ‘prvoga’ i ‘posljednjeg’ Adama u antropologiji Apostola Pavla“, Bogoslovska smotra 85 (2015), 1007-1025. 9) „Новозаветне основе пастирског богословља“, Богословље 1 (2015), 29-43. 10) [συσυγγραφέας ο κ. В. Таталовић] „Приповест Јовановог Јеванђеља о Васкрсењу Христовом (Јн 20–21)“, у: Српска теологија данас – Зборник радова научног скупа (Православни богословски факултет у Београду, 29-30. мај 2012), прир. Б. Шијаковић, Београд: Православни богословски факултет 2013, 11-22. 11) [συσυγγραφέας ο κ. Д. Каран], „Пастирско присуствo и деловање Цркве у српском народу током Првог светског рата“, у: Православни свет и Први светски рат – Зборник радова са међународног научног скупа (Православни богословски факултет у Београду, 5-6. октобра 2014), Београд 2014, 112-140.

Α) Μονογραφίες

Премудрост у Тајни сакривена: Огледи из Теологије апостола Павла, Београд: ПБФ 2020.

Β) Εκδόσεις  

Богословље и духовни живот Карловачке Митрополије у оквиру 800 година Аутокефалије Српске Православне Цркве, уред. В. Вукашиновић, П. Перић, Зборник радова са научног скупа (Београд – Нови Сад, 16-17. децембар 2019), Институт за Литургику и црквену уметност ПБФ УБ, Београд 2020. M36

Γ) Εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά

„Pravoslavno poimanje sinodalnosti / sabornosti Crkve“, Bogoslovska Smotra 86 (2016), 297-310. M24 15) „Svetopisemska eksegeza in psihologija: možnosti ustvarjalne sinergije“, Bogoslovni vestnik 80 (2020), 63-71. M23 16) „Есхатологија апостола Павла: Посланице Солуњанимâ и Коринћанимâ“, Богословље 1 (2020), 21-34. M24 17) „Павлова теологија ’нове твари’“, Теолошки погледи LIII (1/2020), 19-34. M51 (Категорија часописа од водећег националног значаја према посебној одлуци Универзитета у Београду.) 18) „Библијски (хришћански) концепт мира“, Култура полиса 42 (2020), 25-35. M51 19) „Антропологија светог апостола Павла“, Зборник Матице српске за друштвене науке 174 (2/2020), 147-166. M24 20) „Pojam µετάνοια u Starom i Novom Zavetu“, Edinost in dialog. Unity and Dialogue 76 (2020), M24

Δ) Εργασίες από διεθνή επιστημονικά συνέδρια

Memoria e perdono: la riconcilliazone tra i popoli oggi“, Misericordia e perdono. Atti del XXIII Convegno ecumenico internazionale di spiritualita ortodossa, (Bose, 9-12 septembre 2015), Edizioni Qiqajon, Comunita di Bose, 2016, 355-369. M31 22) „Iz smrti u život – Život u Crkvi kao jedini način prevazilaženja straha od biološke smrti“, Čovjek i smrt. Teološki, filozofski, bioetički i društveni pristup, ur. I. Markešić, T. Matulić, Zbornik radova sa Znanstveno-stručnog skupa Čovjek i smrt, Zagreb, 2017, 105-115.M31 23) „Relation betwen Religion and Science: An Orthodox Point of View“, u: Science and Religion: Synergy not Skepticism, ur. A. Kurjak, F. A. Chervenak, Jaypee: The Health Sciences publisher, New Delhi-London-Panama, 2018, 73-82.M31 24) „Павлово поимање праведности Божије у тумачењу Светог Јована Златоуста“, у: Свети Јован Златоуст данас, Зборник радова међународног научног богословског скупа „Свети Јован Златоуст данас“ (Источно Сарајево, 18-20. октобра 2018), Фоча, 2019, 27-44.M31 25) „Мисија Цркве у српском народу као плод aутокефалије”, у: Осам векова аутокефалије Српске Православне Цркве, том I (Историјски пут Српске Православне Цркве), ур. В. Пузовић, В. Таталовић, Београд: САС СПЦ, ПБФ, 2020, 49-56. M33

1. E) Εργασίες από εγχώρια επιστημονικά συνέδρια

„Монашка правила Јована Рајића у контексту отпора унијаћењу у XVIII столећу у Карловачкој Митрополији“, Богословље и духовни живот Карловачке Митрополије у оквиру 800 година Аутокефалије Српске Православне Цркве, уред. В. Вукашиновић, П. Перић, Зборник радова са научног скупа (Београд – Нови Сад, 16-17. децембар 2019), Институт за Литургику и црквену уметност ПБФ УБ, Београд 2020, 135-145. M61 27) „Европска рецепција библијског сиромаштва“, у: Европа и хришћанске вредности: путеви библијске рецепције, прир. Н. Божовић/В. Таталовић, Београд: Библијски институт ПБФ, Konrad Adanauer Stiftung, 2020, 137-148. M63

Πηγή: „Гласник”, службени лист Српске Православне цркве, година CI, фебруар 2021, број 2, стр. 60-64.