Την Παρασκευή, 24 Μαρτίου 2023, στην πλατεία Αγίου Γεωργίου στο Σόμπορ, πραγματοποιήθηκε η κεντρική εκδήλωση με αφορμή την Ημέρα Μνήμης για τα θύματα της ΝΑΤΟϊκής επίθεσης του 1999.

Ο Αγιώτατος Πατριάρχης της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κ.κ. Πορφύριος τέλεσε την επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως όλων των αδικοχαμένων θυμάτων της ΝΑΤΟϊκής επίθεσης, που ξεκίνησε με τον βομβαρδισμό της χώρας μας σαν σήμερα πριν από είκοσι τέσσερα χρόνια. Με τον Αγιώτατο Πατριάρχη της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συλλειτούργησαν ο πρωτοπρεσβύτερος Μίλιβοϊ Μιγιάτοβ και ο πρωτοδιάκονος Ράντομιρ Βρούτσινιτς. Μετά την προσευχή, ο Αγιώτατος Πατριάρχης της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κ.κ. Πορφύριος απηύθυνε το κήρυγμά του όπως είθισται:

«Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας της Σερβίας, εξοχότατε κύριε Πρόεδρε της Σερβικής  Δημοκρατίας (Βοσνία – Ερζεγοβίνη), αγαπητέ Μουφτή Γιουσουφσπάχιτς και λοιποί εκπρόσωποι των θρησκευτικών κοινοτήτων, σεβαστοί εκπρόσωποι των αρχών και των πνευματικών, θρησκευτικών και κοινωνικών θεσμών της Σερβίας και άλλων χωρών που βρίσκεστε σήμερα εδώ, αλλά, πάνω απ’ όλα, αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί και αδελφές, αγαπητοί κάτοικοι του Μπάτς, του Σρέμ, Μπάνατ και Μπάτσκα και, κυρίως, αγαπητοί πολίτες του Σόμπορ, φιλόχριστε Λαέ, που συγκεντρωθήκατε απόψε εδώ από όλα τα μέρη της Μπάτσκας και από περιοχές του Σρεμ και του Μπάνατ, αλλά και από άλλα μέρη, για να αναπέμψουμε προς τον εν Τριάδι Θεό μια προσευχή για τα θύματα της απάνθρωπης και παράνομης επίθεσης της ισχυρότερης στρατιωτικής δύναμης  στον κόσμο, στην πιο άνιση πολεμική σύγκρουση, μεταξύ των πλέον δυσανάλογων στρατιωτικών δυνάμεων στο πεδίο της μάχης που έγινε ποτέ!

Όπως όλοι γνωρίζουμε, στην πόλη αυτή έπεσε η πρώτη βόμβα, σαν σήμερα, τέτοια ώρα, το 1999, οπότε και άρχισαν οι πρώτες καταστροφές της υπέροχης και αγαπημένης μας Πατρίδας, της φύσης μας, της περιουσίας μας και της ζωής μας. Τότε ακριβώς σκοτώθηκε ο πρώτος άνθρωπος, ένας Σέρβος ονόματι Ράντοβαν Μέντιτς, ο πρώτος από τους χιλιάδες που σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν σε αυτή την επίθεση. Υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας και σε όλους τους άλλους ότι ο λαός μας, αλλά και ολόκληρος ο κόσμος έχει ανάγκη από ειρήνη και ότι αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι η ύπαρξη αμοιβαίας κατανόησης, η επίγνωση ότι για κάθε άνθρωπο υπάρχει μια θέση κάτω από τον ουρανό, αλλά και για κάθε έθνος ώστε να οργανωθεί και να ζήσει με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα.

Σήμερα φέρουμε στη μνήμη εκείνες τις μέρες που όχι μόνο στρατιωτικές εγκαταστάσεις καταστράφηκαν από βόμβες σε αυτή την πόλη, αλλά και τα εργοστάσια, εργαστήρια χειροτεχνίας, σπίτια, σχολεία, νηπιαγωγεία, αλλά ακόμη και οι πηγές νερού από τις οποίες τροφοδοτείται η πόλη Σόμπορ, ενώ πύραυλοι κρουζ έπληξαν τους γύρω δρόμους, σκορπώντας το θανατηφόρο φορτίο τους.  Σήμερα κάνουμε το ίδιο πράγμα που έκαναν οι κάτοικοι του Σόμπορ εκείνη την ημέρα, εκείνη την άνοιξη του πολέμου το 1999. Συγκεντρώθηκε ο λαός του Σόμπορ σε τούτη την πλατεία που φέρει το όνομα – και δεν είναι καθόλου τυχαίο – του Αγίου Γεωργίου, αλλά και μέσω αυτού και του Θεού μας, του Θεού της αγάπης, γιατί φέρει το όνομα της Αγίας Τριάδας, και ενθαρρύνοντας ο ένας τον άλλον, βοηθώντας ο ένας τον άλλον, οι άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί εδώ απηύθυναν σε όλο τον κόσμο ένα μήνυμα ειρήνης και ταυτόχρονα προσεύχονταν υπέρ της ειρήνης. Το ίδιο κάνουμε και σήμερα. Συγκεντρωθήκαμε για να προσευχηθούμε για όλα εκείνα αδικοχαμένα θύματα των εγκληματικών βομβαρδισμών που έσπειραν τα εχθρικά αεροπλάνα από τους ουρανούς μας, από όπου θα έπρεπε να έρχονται οι ευλογίες. Και αντί να έρθει ο άγγελος του Θεού που φέρνει την ειρήνη, ήρθαν «άγγελοι» που έσπειραν το θάνατο. Σήμερα εντείνουμε τις προσευχές μας, διότι στις μέρες μας διεξάγεται μια στρατιωτική σύγκρουση στην Ευρώπη, που απειλεί να παρασύρει ολόκληρο τον κόσμο στην αβυσσαλέα δίνη του, και προσευχόμαστε εκεί όπου διεξάγεται ο πόλεμος, στην Ουκρανία, τα όπλα που σπέρνουν τον θάνατο να παύσουν και να σταματήσει να χύνεται αίμα αθώων το συντομότερο δυνατόν.

Κάποιοι θα ήθελαν να ωθήσουν, θα έλεγα βεβιασμένα, ξανά τον σερβικό λαό μας σε συγκρούσεις, τόσο μεταξύ μας, όσο και σε συγκρούσεις με τους άλλους. Οι άλλοι δε, που δεν καταλαβαίνουν ότι ο χριστιανικός Θεός είναι Θεός αγάπης και ειρήνης, και ότι η Εκκλησία ζει και μαρτυρεί την ειρήνη, ευαγγελιζόμενη αυτήν σε όλους τους ανθρώπους και τα έθνη, απαιτούν από την Εκκλησία με τις θέσεις και τις δηλώσεις της να συγκαλύψει εκείνους που θα μας έσπρωχναν σε διαμάχες, σε νέους πολέμους και συγκρούσεις.

Θα επαναλάβω αυτό που έχω πει άπειρες φορές, αλλά και αυτό που, είμαι βέβαιος, ότι όλοι όσοι συγκεντρωθήκαμε εδώ σήμερα, ομόφωνα πρεσβεύουμε: η αποστολή της Εκκλησίας είναι να αντλεί τη δύναμη με κάθε τρόπο και πρωτίστως με προσευχή και πίστη στον Χριστό και με τη δύναμη της ειρήνης του Χριστού να μαρτυρεί και να οικοδομεί την ειρήνη και την αλληλοεμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων και των εθνών.

Εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν – το είπε ο ίδιος ο Κύριος. Αυτή η ειρήνη δεν μοιάζει με την ειρήνη για την οποία μιλούν συνεχώς εκείνοι που μιλούν περισσότερο και πιο δυνατά από τους άλλους, και ταυτόχρονα παράγουν ατελείωτες ποσότητες θανατηφόρων όπλων και, φυσικά, από αυτή την παραγωγή ζουν ασύγκριτα καλύτερα από τους άλλους. Πρώτα απ’ όλα ας χτίσουμε και ας διαφυλάξουμε την ειρήνη του Θεού μέσα μας, και τότε θα μπορέσουμε να συμφιλιωθούμε με τους άλλους ανθρώπους, πρώτα με τους πλησίον μας, με τους γείτονές μας, με φίλους και συναδέλφους στη δουλειά, με τους πάντες, και μόνο τότε θα μπορέσουμε να γίνουμε αληθινοί ευαγγελιστές της ειρήνης.

Προσευχόμαστε και αγωνιζόμαστε για να μην επαναληφθούν τα δεινά μας, ούτε σε εμάς ούτε σε κανέναν άλλον. Ας επιμείνουμε στον δρόμο των συνομιλιών και των διαπραγματεύσεων, στον δρόμο του διαλόγου με στόχο την, έστω και στοιχειώδη, αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων. Αλλά ας μην δεχόμαστε τελεσίγραφα και εκβιασμούς με οποιοδήποτε κόστος, τελεσίγραφα και εκβιασμούς που συνεπάγονται τη απάρνηση του εαυτού μας, των αρχών μας και των κεκτημένων μας.

Ταυτόχρονα, ας βάλουμε τα δυνατά μας για να παραμείνουμε τελευταίοι στο τραπέζι διαπραγμάτευσης όπου αναζητείται μια λύση που θα διατηρήσει την ειρήνη για εμάς και για όλους τους γύρω μας. Αν η σπείρα του κακού βρει πάλι έδαφος εδώ, αναμφίβολα και αναντίλεκτα όλοι θα βγούμε χαμένοι. Λέγοντας αυτό, ατενίζω τον Σταυρό στον οποίο σταυρώθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, τον σταυρό στον οποίο, ακολουθώντας τον Χριστό, μαρτύρησαν χιλιάδες και εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά από όλο τον κόσμο, αλλά και χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά του γένους μας, από την εποχή του Αγίου Πρίγκιπα Λαζάρου του Κοσσυφοπεδίου έως τον Ράντοβαν Μέντιτς, τον Χαρίτωνα από το Τσρνα Ρέκα, τη Μίλιτσα Ράκιτς και άλλα παιδιά, μικρά και μεγάλα, που, εκείνη τη μοιραία χρονιά, το1999, βρήκαν μαρτυρικό θάνατο.

Όμως, όπως δια της Σταύρωσης και του Πάθους του Κυρίου, η Ανάσταση έδωσε όχι μόνο νόημα και ανεξάντλητη ελπίδα, αλλά και την έσχατη ουσιαστική νίκη, και όχι μόνο σε όσους αθώους μαρτύρησαν, αλλά και σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, σε κάθε έργο, δημιουργία, χαρά, αγάπη, λύπη, έτσι αντιλαμβανόμαστε τη σταυρο-αναστάσιμη θυσία των θυμάτων του γένους μας ως παρακαταθήκη ακολουθώντας με σταθερότητα τον Χριστό, βαδίζοντας σταθερά επί τα ίχνη Του στον δρόμο της ειρήνης και της αγάπης και της αναμφίβολης, έσχατης τελικής νίκης.

Ως εκ τούτου, σήμερα προσευχόμαστε για όλα τα θύματα που έχασαν την ζωή τους την άνοιξη του 1999, αθώα θύματα, για τους συμπατριώτες μας, τους αδελφούς και τις αδελφές μας. Είθε ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές τους! Αιώνια η μνήμη των αθώων θυμάτων της επίθεσης του ΝΑΤΟ εναντίον του σερβικού λαού! Είθε ο Θεός να δώσει να ζήσουμε με υγεία, πνευματική χαρά και κάθε καλό τη μεγαλύτερη Εορτή, τη γιορτή της νίκης, τη γιορτή της ζωής και της χαράς, τη γιορτή της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού! Να έχετε όλοι σας ευλογία Θεού, εις πολλά έτη!»

Μετά το κήρυγμα του Μακαριωτάτου, ακολούθησε η εκδήλωση αφιερωμένη στην Ημέρα Μνήμης των θυμάτων της ΝΑΤΟϊκής επίθεσης του 1999. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε η μουσικοθεατρική παράσταση που θύμισε στους παρευρισκόμενους τις δύσκολες και θλιβερές μέρες της εγκληματικής επίθεσης και των βομβαρδισμών της χώρας μας. Τότε πολλοί αθώοι συμπατριώτες μας άδικα έχασαν την ζωή τους. Η κα Μαριάνα Πάσκας, κόρη του ανθυπασπιστή του γιουγκοσλαβικού Στρατού Ράντοβαν Μέντιτς, ο οποίος ήταν το πρώτο θύμα της επίθεσης του ΝΑΤΟ, απευθύνθηκε προς το κοινό και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της που τέτοιες εκδηλώσεις διατηρούν τη μνήμη εκείνων που έχασαν τη ζωή τους κατά τις 78 ημέρες των βομβαρδισμών. Εν συνεχεία απηύθυναν το λόγο στους παρευρισκόμενους ο Πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας κ. Μίλοραντ Ντόντικ και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σερβίας κ. Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

Στην εκδήλωση αφιερωμένη στην Ημέρα Μνήμης για τα θύματα της επίθεσης του ΝΑΤΟ συμμετείχαν οι ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι: ο Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Δημοκρατίας της Σερβίας κ. Βλαντίμιρ Όρλιτς, η Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Σερβίας κα Άννα Μπρναμπίτς, οι υπουργοί της κυβέρνησης της Σερβίας, οι εκπρόσωποι των Σερβικών Ενόπλων Δυνάμεων, ο Επίσκοπος Δακίας κ. Φέλιξ, κ. Ιερώνυμος από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας, ο Επίσκοπος Μόχατς κ. Δαμασκηνός, οι εκπρόσωποι Εκκλησιών και θρησκευτικών κοινοτήτων, κληρικοί και πλήθος λαού.